Το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα, διασκευή

Aπό τον Σπύρο Ασημένιο για την διασκευή του:

​

Η διασκευή γεννήθηκε σε μια παύση δραστηριότητας, σε έναν βαθύ συλλογισμό, λίγο μετά από την ανάγνωση της Μπερνάρντα Άλμπα. Τολμώ να πω πως κάτι με ενοχλούσε στο έργο. Δεν μπορούσα να βρω την σύνδεση με το σήμερα, αλλά δεν μπορούσα και να επιτρέψω στον εαυτό μου να αποδεχτεί πως το κείμενο είναι ξεπερασμένο. Σκεφτόμουν λοιπόν ποια εκδοχή αυτού του έργου θα μπορούσε να γεννήσει ενδιαφέρον, ώστε να μην είναι απλώς μια περιγραφή της γυναίκας του τότε, αλλά να δίνει ένα ηχηρό μήνυμα για τους ανθρώπους του σήμερα. Αυτή δεν είναι άλλωστε και ουσία κάθε καλλιτεχνικού έργου; Έτσι, σε μια στιγμή παύσης, ακριβώς όπως έλεγε ο Κάφκα, ο κόσμος φανερώθηκε στα πόδια μου.

Η Μπερνάρντα Άλμπα είναι νεκρή. Στην δική μας εκδοχή είναι αυτή που πεθαίνει και ο Αντόνιο είναι αυτός που μένει πίσω. Στην δική μας πραγματικότητα ο άνδρας είναι το ασθενές φύλο. Το σπίτι σωστά συνεχίζει να λέγεται ως τίτλος "το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα" παραπλανώντας τους θεατές πως πρόκειται για ένα κανονικό ανέβασμα. Το σπίτι συνεχίζει να ανήκει στην Μπερνάρντα, διότι στις μητριαρχικές κοινωνίες το σπίτι είναι πάντα της γυναίκας, ακόμα και μετά θάνατον. Ο άνδρας δεν έχει καμία κυριότητα στις συνειδήσεις των ανθρώπων. Έτσι έγινε μια αντιστροφή. Οι γυναικείοι ρόλοι δηλαδή, αντικαταστάθηκαν από άνδρες, οι οποίοι ανέλαβαν την θέση των καταπιεσμένων: Ράψιμο, εγκλεισμός, σεξουαλική καταπίεση, περιορισμένα δικαιώματα, πλήρης εξάρτηση από το ισχυρό φύλο. Δεν πρόκειται για μια κωμωδία, αλλά για ένα βαρύ δράμα. Οι ατάκες μπορεί να φαίνονται κωμικές, μπορεί να φαίνεται αστεία μια φράση που αναφέρει πως ένας άνδρας δεν μπορεί να ορίσει ούτε το βλέμμα του, ή ακόμα περισσότερο η περιγραφή ενός άνδρα να περιμένει στο παραθύρι του για την γυναίκα που θα έρθει να τον διαλέξει.

Αγκουστίν: Εμένα δεν μ 'έπιασε τίποτα γιατί, όταν μια γυναίκα πλησιάζει στο παράθυρο ενός αγοριού, ήδη ξέρει πως η απάντηση του αγοριού είναι ναι. Και πως το ξέρει; Μα, όλα κυκλοφορούν στα μέρη μας.

Έτσι, σκοπός μας ήταν να δημιουργήσουμε μια καλοστημένη παγίδα, και μέσα από το γέλιο, να αποκαλύψω κάθε ασυνείδητο σεξιστή, που βλέποντας την παράσταση, ακόμα και σήμερα αντιμετωπίζει την γυναίκα με την αντίληψη του τότε. Έτσι, καταφέραμε να καταλάβουμε περισσότερο το Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα και συνειδητοποιήσαμε το μεγαλείο της γραφής του.

Μέσα από την αντιστροφή των ρόλων που αποκαλύφθηκε όλη η βρωμιά του ασυνείδητου σεξισμού. Σαν κατσαρίδες που σπεύδουν να εγκαταλείψουν τις ψεκασμένες φωλιές τους, φανερώθηκαν στα μάτια μας όλες οι παθογένειες της σημερινής κοινωνίας, που βασίζονται στον καθορισμό των ανθρώπων ανάλογα με τον φυσικό τους ρόλο. Ο φυσικός ρόλος, δηλαδή η μητρότητα, προσδιόρισε και τον κοινωνικό ρόλο.

Προσέξτε, δεν πρόκειται για καθορισμό ρόλων, δεν πρόκειται δηλαδή για μια απλή κατανομή αρμοδιοτήτων, για μια συνθήκη, αλλά για τρόπους συμπεριφοράς που επέβαλε πολιτειακά η τότε κοινωνία. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες, η άρνηση δηλαδή της ανδροκρατούμενης πολιτείας να αντιμετωπίσει τις γυναίκες ως ισότιμο μέλος.

Το έργο αυτό λοιπόν, αυτούσιο, χωρίς διασκευή, δεν αφορά μόνο τις καταπιεσμένες γυναίκες της εποχής. Εμείς κάναμε την δουλειά που ίσως θα έπρεπε να έκανε ένας βαθιά σκεπτόμενος θεατής. Η καταπίεση του οποιουδήποτε αφορά όλους μας. Μας αφορά δηλαδή η καταπίεση του ομοφυλόφιλου, του πρόσφυγα, του παιδιού, του κακοποιημένου. Γιατί; Μα γιατί μπορεί κάποια στιγμή να βρεθεί ο οποιοσδήποτε τρελός και να αντιστρέψει τους κανόνες του παιχνιδιού, όπως ακριβώς κάναμε επί σκηνής. Δεν είδατε καταπιεσμένους άνδρες, όπως πολλοί μπορεί να κατάλαβαν, αλλά καταπιεσμένους ανθρώπους. Γι' αυτό άλλωστε πουθενά στην σκηνοθεσία δεν είδατε γυναίκες.

Πέπα, κι ας τρέχεις τώρα ζωντανή στο σκοτεινό δρόμο με τις λεύκες, θα' ρθεί κι εσένα η μέρα σου να πέσεις!

Σε αυτή την φράση του κειμένου ο Αντόνιο δεν απευθύνεται σε καμία Πέπα. Αναφέρεται στην ανάγκη για αλλαγή. Έπεσε ο γιος μου επειδή εγώ ακολούθησα υποταγμένος τους δικούς σας κανόνες, αλλά θα έρθει η μέρα που μια μέρα θα πέσεις και συ Πέπα.

Σήμερα, στον εικοστό-πρώτο αιώνα οι γυναίκες του δυτικού κόσμου κατέκτησαν τα πολιτειακά τους δικαιώματα, ακόμα και σήμερα όμως, δεν έχει ξεριζωθεί από μέσα μας το πατριαρχικό πρότυπο, το πρότυπο που χαρακτηρίζει την γυναίκα ως το ασθενές φύλο. Σε άλλες κοινωνίες, η θέση της γυναίκας δεν έχει αλλάξει καθόλου και αυτό μας αφορά απόλυτα.

Η ελευθερία δεν δίνεται ποτέ εθελοντικά από τον καταπιεστή. Πρέπει να κατακτηθεί από τον καταπιεζόμενο.

Martin Luther King

​

Η παράσταση:

​

Τι θα γινόταν αν ο ισχυρός έπρεπε για λίγο να μπει στην θέση του αδύναμου; Τι θα γινόταν αν για μερικά λεπτά του χρόνου, ο προνομιούχος έπρεπε να βρεθεί στην θέση του καταπιεσμένου, σε μια συνθήκη αυστηρά καθορισμένη από τις επιταγές μιας συντηρητικής κοινωνίας; Σε αυτό το σπίτι, η γυναίκα παύει να είναι το ασθενές φύλο και η Μπερνάρντα Άλμπα είναι νεκρή. Ένας πατέρας, πέντε γιοι και δυο υπηρέτες ζουν σε μια κοινωνία όπου ο άνδρας δεν μπορεί να ορίσει τίποτα από την ζωή του. Για να καταλάβεις την ανισότητα μεταξύ των δυο φύλων στο σήμερα αρκεί να αντιστρέψεις τους ρόλους, να βάλεις δηλαδή στη θέση των γυναικών, άνδρες. Τότε θα καταλάβεις αν η περιγραφή της κοινωνίας του προτότυπου έργου αποτελεί μια περασμένη, άσχημη εποχή για τις γυναίκες.

Συντελεστές της παράστασης:

Διασκευή κειμένου: Ασημένιος Σπύρος 

Σκηνοθεσία: Περιστέρης Ερμής

Βοηθός Σκηνοθέτη: Αρναουτάκη Σοφία

Ομάδα Σκηνογραφίας: Mementaλ

Ενδυματολόγος: Μότσια Σοφία

Βοηθός Ενδυματολόγου: Κονδύλη Μαρωφυλλιά

Ηθοποιοί: Ασημένιος Σπύρος, Κουμπιάδης Γιώργος, Βαβάμης Πάνος, Βασιλάκης Σπύρος, Κοκκοράκης Γίαννης, Κουλετάκης Στέλιος, Κούκιος Γιάννης, Γεωργής Κυπριανός, Αμπντελαζίζ Άχμεντ, Γεωργακόπουλος Κωστής, Ζαλόσνια Ρέι, Γιάννης Καφετζόγλου.